Cẩm nang dành cho kỹ thuật viên khi sửa chữa xe điện, xe hybird

Đi cùng với sự phát triển nhận thức về môi trường là việc sử dụng xe điện và xe hybrid (E&HVs) ngày càng tăng. Kéo theo đó là công việc sửa chữa và bảo dưỡng những phương tiện cũng trên đà phát triển. Các dòng xe điện bao gồm: xe điện chạy bằng pin (BEV), Xe điện kết hợp (HEV) và xe điện lai (hybrid).

Giới thiệu tổng quan

Kỹ thuật viên sửa chữa xe ô tô điện hiện nay ngoài làm việc với dòng xe truyền thống (chạy bằng nhiên liệu khí đốt), thì tần suất bắt gặp các loại xe điện cũng bắt đầu tăng lên. Bản thân các kỹ thuật viên cần phát triển nhiều kỹ năng và kiến ​​thức khác nhau cũng như cần tiếp cận và thành thạo các công cụ, thiết bị chuyên dụng để có thể làm việc một cách an toàn nhất.

Điện áp có trong các loại xe điện cao hơn đáng kể (hiện tại lên đến 650 Volts dòng điện một chiều (DC) so với điện áp được sử dụng trong các loại xe khác (12/24 Volts DC). Trong điều kiện khô ráo, việc vô tình tiếp xúc với các bộ phận có điện áp trên 110 Volt DC có thể gây tử vong. Đối với xe điện, điện áp một chiều từ 60 đến 1500V được gọi là điện áp cao.

Hệ thống pin có thể chứa các hóa chất gây hại nếu được giải phóng. Chúng cũng tích trữ một lượng năng lượng đáng kể có thể phát nổ nếu không được xử lý đúng cách.

Ngoài ra, có sự khác biệt đáng kể trong thiết kế xe điện từ các nhà sản xuất khác nhau. Chính vì thế, thợ kỹ thuật trước khi sửa chữa bất cứ loại xe điện nào cũng nên nắm rõ thông tin cụ thể về nhà sản xuất và phương tiện được sửa chữa để đảm bảo an toàn.

Các loại phương tiện

Xe ô tô điện

Xe điện sử dụng pin dung lượng lớn và các động cơ điện để điều khiển xe. Pin cần được sạc từ mạng cung cấp điện khi xe không được sử dụng, bên cạnh đó năng lượng có thể được phục hồi trong hệ thống phanh tái sinh.

Xe hybrid

Xe hybrid thường có hai nguồn năng lượng, 1 là động cơ đốt trong sử dụng dầu diesel hoặc xăng để làm nhiên liệu, 2 là pin. Xe hybrid sẽ tự động sử dụng một hai nguồn năng lượng và có thể sử dụng đồng thời cả hai nguồn. Động cơ đốt trong và năng lượng thu hồi từ hệ thống phanh tái sinh của xe được sử dụng để sạc pin.

Xe hybrid có thể được sạc pin trực tiếp từ mạng cung cấp điện.

Các nguy cơ mất an toàn khi làm việc trên xe điện

Khi bắt tay vào công việc sửa chữa và bảo dưỡng xe điện, các kỹ thuật viên phải đối diện với nhiều rủi ro, bao gồm:

➤ Sự tồn tại của các thành phần điện áp cao và hệ thống cáp có khả năng gây ra điện giật chết người.

➤ Lưu trữ năng lượng điện có khả năng gây nổ hoặc cháy.

➤ Các bộ phận có thể giữ lại điện áp nguy hiểm ngay cả khi xe điện đã được tắt máy. 

➤ Động cơ điện hoặc bản thân phương tiện có thể chuyển động bất ngờ do lực từ bên trong động cơ.

➤ Rủi ro đến từ việc thay thế thủ công liên quan đến pin.

➤ Khả năng giải phóng khí nổ và chất lỏng có hại nếu pin bị hỏng hoặc sửa chữa không chính xác.

Làm việc an toàn với xe ô tô điện, xe hybrid

Các kỹ năng và đào tạo bổ sung sẽ là cần thiết để cho phép kỹ thuật viên làm việc an toàn với xe điện. Những người liên quan trực tiếp đến sửa chữa và bảo dưỡng phương tiện cần một trình độ năng lực cao hơn nhiều để có thể làm việc trên những loại phương tiện này một cách an toàn. Một số hoạt động phổ biến trong xưởng gara xe điện:

➤ Bán hàng và các hoạt động rủi ro thấp.

➤ Ứng phó sự cố bao gồm các dịch vụ khẩn cấp và khôi phục phương tiện.

➤ Bảo trì và sửa chữa xe điện ngoại trừ hệ thống điện cao thế.

➤ Làm việc trực tiếp với các bộ phận có hệ thống điện cao áp.

Ứng phó sự cố bao gồm các dịch vụ khẩn cấp và khôi phục phương tiện

Các phương tiện phải được kiểm tra bằng mắt thường để tìm các dấu hiệu hư hỏng đối với các bộ phận điện cao thế hoặc hệ thống cáp (thường có màu cam). Xem xét tính toàn vẹn của pin có thể đã bị xâm phạm hay không. Việc rút ngắn hoặc giảm chất làm mát có thể tạo ra các nguồn gây cháy trong trường hợp nhiên liệu bị tràn. Nếu phương tiện bị hư hỏng hoặc bị lỗi, để đảm bảo an toàn hãy cách ly hệ thống ắc quy điện áp cao bằng thiết bị cách ly trên xe. Bạn có thể tham khảo thêm hướng dẫn của nhà sản xuất để xử lý.

Tránh kéo các phương tiện xe điện trừ khi có thể xác định rằng việc đó là an toàn. Điện áp nguy hiểm có thể được tạo ra do chuyển động của các bánh xe truyền động.

Chìa khóa điều khiển từ xa phải được rút ra và đặt một khoảng cách thích hợp, đồng thời ngắt kết nối pin 12/24V tiêu chuẩn để ngăn không cho xe được kích hoạt.

Bảo trì và sửa chữa ngoại trừ hệ thống điện cao thế

Tham khảo các nguồn thông tin cụ thể về xe từ nhà sản xuất hoặc các đại lý nhượng quyền để xác định các biện pháp an toàn cần thiết, ngăn ngừa nguy hiểm.

Luôn kiểm tra trực quan xe để tìm các dấu hiệu hư hỏng đối với hệ thống cáp điện cao thế. Đồng thời bạn cần nhớ nguyên tắc luôn cách ly hoặc ngắt kết nối ắc quy cao áp theo hướng dẫn của nhà sản xuất khi tiến hành sửa chữa.

Xác định vị trí của cáp điện áp cao trước khi thực hiện các công việc như thay thế bảng điều khiển, cắt hoặc hàn. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa thích hợp để ngăn chúng bị hư hỏng.

Làm việc trên hệ thống điện cao áp

Đối với công việc này, ngoài áp dụng các quy tắc từ 2 hoạt động trên bao gồm cất giữ chìa khóa điều khiển từ xa, cách ly nguồn điện cao áp, kiểm tra bất thường bằng mắt các hư hỏng…, bạn cũng cần lưu ý thêm 1 số vấn đề:

➤ Ngay cả khi bị cô lập, pin xe và các bộ phận khác vẫn có thể chứa một lượng lớn năng lượng và giữ được điện áp cao. 

➤ Chỉ nên sử dụng các dụng cụ và thiết bị thử nghiệm phù hợp. Chúng có thể bao gồm các dụng cụ cách điện và thiết bị thử nghiệm đạt tiêu chuẩn IEC 60900.

➤ Một số linh kiện điện tử có thể lưu trữ lượng điện nguy hiểm ngay cả khi xe tắt máy và pin bị cô lập. Tham khảo dữ liệu của nhà sản xuất về cách xả năng lượng đã lưu trữ.

Có thể có những trường hợp (ví dụ sau khi va chạm bị hư hỏng) không thể cách ly hoàn toàn hệ thống điện cao áp và xả năng lượng tích trữ trong hệ thống. 

➤ Bộ pin dễ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ cao. Phương tiện thường sẽ được dán nhãn thông báo về nhiệt độ tối đa của nó.

➤ Các biện pháp cần được thực hiện để giảm thiểu mọi rủi ro tiềm ẩn, ví dụ bằng cách tháo pin hoặc bằng cách cung cấp các dụng cụ cách điện để hạn chế bất kỳ sự gia tăng nhiệt độ nào trong pin.

➤ Chỉ nên cân nhắc làm việc trên thiết bị điện sống khi không còn cách nào khác để tiến hành công việc. Bạn nên xem xét các rủi ro khi làm việc trên thiết bị điện sống này và thực hiện các biện pháp phòng ngừa thích hợp, như sử dụng thiết bị bảo vệ cá nhân (PPE). 

➤ Nên sử dụng các biển cảnh báo để mọi người nhận thức được sự nguy hiểm, không đến gần khu vực sửa chữa.

DASK cung cấp các loại dụng cụ chuyên dụng cho sửa chữa và bảo dưỡng xe điện. Xe ô tô điện khi đang ở chế độ hoạt động sẽ phóng ra luồng điện rất lớn, có thể gây tại nạn nguy hiểm tới tính mạng của người thợ khi đang bảo dưỡng, sửa chữa xe. Chính vì vậy, ngoài cung cấp các trang bị an toàn khi lao động, DASK còn cung cấp dụng cụ chuyên dụng, có khả năng cách điện lên tới 1000V theo tiêu chuẩn VDE.